بخش اول رادیو نهم

با سلام خدمت شما دوستان
امروز یکشنبه 94/7/5 بخش اول رادیو نهم منتشر شد.

در پخش اول براتون خبر از :
- سخنان وزیر آموزش و پرورش درباره اول مهر
- خبر از تکنولوژِی از رباط های جدید با بروزرسانی جدید و ساخت آنها توسط نوجوانان                                                                                                             
- در آخر سوال برنامه که در همینجا هم خدمت شما قرار می گیرد!

برای دانلود بخش اول رادیو نهم : 

پخش اول رادیو نهم     با کیفیت  320

 

پخش اول رادیو نهم     با کیفیت 128

همه کودکان و به‌ویژه کودکان افغانستان مهمان ما هستند و باید به آنها کمک شود

 

چرخه آب چیست؟

چرخه آب یک جریان مداوم حرکت آب بین زمین، اقیانوس، رودخانه ها و نهرها و جو (اتمسفر) می باشد. آب همواره در اطراف و بالای زمین در حال چرخش است. آب همان طور که در این چرخه در حال حرکت می باشد از شکل مایع (آب باران، آب نمک) به گاز (بخار آب) و دوباره به مایع تبدیل می شود. این مایع ممکن است سرد شود و به شکل جامد درآید (یخ یا برف).

چرخه آب برای ادامه زندگی بر روی زمین ضروری است و در مدت میلیاردها سال است که این چرخه در طبیعت جریان دارد. آب از آن زمان تا کنون بارها تمیز شده است و منابع آبی زمین همواره از طریق فرایند طبیعی که ما آن را چرخه آب می نامیم، در حال تجدید شدن می باشند.

 

مراحل چرخه آب

1-تبخیر: وقتی که خورشید آب رودخانه ها یا دریاچه ها و یا اقیانوس ها را گرم می کند، آب یه شکل بخار در می آید. این بخار آب در جو بالا می رود.

2-تراکم: بخار آب در هوا سرد می شود و دوباره به قطرات مایع کوچک تبدیل می شود و ابرها تشکیل می شوند.

3-بارش: هنگامی که مقدار زیادی آب متراکم شوند به طوری که هوا نتواند وزن آن را تحمل کند، آب از ابرها به شکل باران، تگرگ یا برف دوباره به زمین بر می گردد.

4-نفوذ: وقتی که آب به صورت باران تگرگ یا برف می بارد، مقداری از آن به زمین نفوذ می کند.

5-رواناب: مقداری از آب به زمین فرو نمی رود بلکه در رودخانه ها و نهرها می ریزد.

6-تعریق: فرایندی که آب موجود در گیاهان و به ویژه برگ ها تبخیر می شود. تعرق کمک می کند که بخار آب به هوا بر گردد.

مقاله: چگونه یخ را سریع‌تر آب کنیم؟

در یک روز گرم تابستانی، وقتی می خواهید یک نوشیدنی خنک بنوشید، چند تکه یخ به لیوان خود اضافه می کنید تا به دمای مطلوب برسد. اما آیا تا به حال به سرعت ذوب شدن تکه های یخ در نوشیدنی خود توجه کرده اید؟ چطور می توان سرعت ذوب شدن یخ را در مایع سریع تر یا کندتر کرد؟ در این آزمایش، شما با استفاده از چند ماده معمول مورد استفاده در آشپزخانه، به این سوال پاسخ خواهید داد: چگونه می توان با بیشترین سرعت و در کمترین زمان ممکن، تکه های یخ را ذوب کرد؟

پیش نیاز:
بر خلاف تصور عموم، دما تنها عامل موثر بر ذوب و انجماد مایعات نیست. اگر تا به حال بستنی خانگی درست کرده باشید، احتمالاً می دانید که برای منجمد کردن مخلوط بستنی، نیاز به مخلوط یخ و نمک دارید. به طور مشابه، اگر در جایی زندگی می کنید که آب و هوا سرد است، می بینید که برای جلوگیری از یخ زدن خیابان ها بعد از یک برف سنگین، شن و ماسه را همراه با نمک در سطح خیابان ها می پاشند.

 
در هر دوی این مثال ها، نمک نقطه ی انجماد آب را پایین می آورد که به این معنی است که آب برای یخ زدن باید به دمای کمتر برسد و در واقع سردتر شود. در مورد درست کردن بستنی در خانه، مخلوط یخ و نمک می تواند در مقایسه با یخ خالی به دماهای پایین تری برسد و در نتیجه قابلیت این را پیدا می کند که مخلوط بستنی را منجمد کند. در مورد نمکی که در خیابان های برفی پاشیده می شود کاهش نقطه ی انجماد به این معنی است که یخ می تواند حتی زمانی که دمای هوا زیر نقطه ی انجماد هست نیز ذوب شود. هر دوی این مثال ها، کاهش نقطه ی انجماد را نشان می دهند.
محلول آب و نمک یک نمونه ی محلول شیمیایی است. در محلول یک جز حل شونده (در اینجا نمک) وجود دارد که در حلال ( در اینجا آب) حل می شود. اگر مواد دیگری با آب مخلوط شوند، می توانند باعث کاهش نقطه ی انجماد آن شوند. در این آزمایش بررسی خواهید کرد که نمک، شن و شکر روی نقطه انجماد آب تأثیر می گذارد.

مواد و وسایل لازم:
  4 قطعه یخ مکعبی یک شکل و یک اندازه
 4 عدد لیوان یک شکل و یک اندازه
 نمک خوراکی
 شکر
 شن
 قاشق غذاخوری برای اندازه گیری

آماده سازی:
چند قطعه یخ آماده کنید. اگر امکانات درست کردن آن را ندارید می توانید آنها را بخرید. دقت کنید که همه ی آنها باید یک شکل و یک اندازه باشند.

روش کار:
 داخل هر لیوان یک تکه یخ بیندازید . دقت کنید که در هر 4 لیوان، قطعات یخ به شکل یکسان قرار بگیرند. (اگر از قالب چندتایی یخ استفاده می کنید، برای یکسان بودن قالب ها و جلوگیری از شکستن و خرد شدن آنها، بهتر است ابتدا قالب را برای مدت 5 دقیقه دردمای اتاق بگذارید تا تکه های یخ به آسانی از قالب جدا شوند.)
 به آرامی به اندازه ی یک چهارم قاشق غذاخوری نمک روی یخ داخل یکی از لیوان ها بپاشید. سپس یک چهارم قاشق غذاخوری شکر در لیوان دوم بریزید و به همین مقدار شن در لیوان سوم. به لیوان چهارم هیچ چیزی اضافه نکنید تا از آن به عنوان نمونه ی کنترل استفاده کنید. فکر می کنید اضافه کردن نمک، شکر و شن چه تأثیری روی سرعت ذوب شدن یخ خواهد گذاشت؟
 هر 4 لیوان را در محلی دور از تابش مستقیم نور آفتاب در کنار هم قرار دهید.
 در بازه های زمانی 5 تا 10 دقیقه به طور مرتب لیوان ها را چک کنید و وضعیت یخ ها را مقایسه کنید. بعد از حدود 30 دقیقه کدام یخ بیشتر از همه ذوب شده است؟ کدام یک از یخ ها به طور کامل ذوب می شود؟ کدام آخر از همه ذوب می شود؟
 به طور کلی، فکر می کنید که اضافه کردن شکر، شن و نمک چه تأثیری روی سرعت ذوب یخ گذاشته است؟ آیا می توانید دلیل این اتفاق را توضیح دهید؟

آزمایش‌های تکمیلی:
 می توانید همین آزمایش را در دماهای مختلف انجام دهید. مثلا داخل یخچال یا در دماهای بالاتر مثلاً بیرون از خانه در یک روز گرم تابستانی. اضافه کردن نمک، شکر و شن در دماهای مختلف چه تأثیری روی سرعت ذوب یخ دارد؟
 در آزمایشی که انجام دادید، مقدار یک چهارم قاشق غذا خوری نمک، شکر و شن به یخ ها اضافه کردید. حال می توانید مقدار های کمتر و بیشتر را امتحان کنید و بررسی کنید که آیا افزایش یا کاهش این مقدار تأثیری روی سرعت ذوب یخ دارد؟
 از مواد دیگر به جای نمک، شکر و شن استفاده کنید. اضافه کردن آنها چه تأثیری روی ذوب یخ می گذارد؟ آن را سریعتر می کند یا کند تر؟

 مشاهدات و نتیجه گیری:
آیا اضافه کردن نمک به یخ، باعث شد تا یخ سریع تر از حالت های دیگر ذوب شود؟
در این آزمایش با اضافه کردن نمک، شکر و شن سعی کردید تأثیر آنها بر سرعت ذوب یخ را مشاهده کنید. به بیان دیگر، بررسی کردید که آیا این مواد می توانند باعث کاهش نقطه ی ذوب یخ و در نتیجه ذوب شدن آن در دمایی کمتر از دمای حالت عادی شوند.
در این آزمایش باید مشاهده کرده باشید که قطعه یخی که به آن نمک اضافه کرده اید سریع تر از بقیه یخ ها ذوب می شود. دلیل این امر آن است که میزان کاهش نقطه ی انجماد یک ماده، به خاصیت شیمیایی ماده ای که به آن اضافه می شود بستگی ندارد، بلکه به تعداد مولکول هایی از آن ماده که در آب حل می شود وابسته است. ( که این یک مثال از خواص کولیگاتیو ماده است.) توضیح آن که: در یک حجم ثابت از نمک، شکر و شن تعداد مولکول های نمک بیشتر از شکر و شن است، زیرا اجزای تشکیل دهنده ی نمک بسیار کوچک تر از اجزای تشکیل دهنده ی شکر و شن هستند.

تمیز کردن:
دقت کنید که به هیچ وجه شن را در داخل سینک ظرفشویی نریزید چرا که باعث گرفتگی لوله ها می شود. حتماً آن را درون سطل زباله بریزید.

اگر به گاوها توت‌فرنگی بدهیم شیرتوت‌فرنگی تولید می‌کنند؟!

طعم و عطر شیر تمام پستانداران تحت تأثیر تغذیه آنهاست. در پژوهشی که در سال ۲۰۰۸ در دانشگاه کپنهاگ انجام شد، کپسول‌های حاوی مواد معطر مختلفی به مادران شیرده داده شد و مشخص شد ظرف تنها چند دقیقه این مواد معطر در شیر قابل ردیابی خواهند بود. به همین ترتیب دامدارها هم می‌دانند که علوفه مورد استفاده برای تغذیه دام‌های‌شان طعم و عطر شیر به دست آمده را تحت تأثیر قرار می‌دهد. مشهور است که پنیر فرانسوی گریه‌دوکونتی (Gruyère de Comté) و همین پنیر تبریز محبوب خود ما ایرانی‌ها، باید از شیر دام‌هایی تهیه شوند که رفته‌اند و در مرتع طبیعی چریده‌اند، چون شیر دام‌هایی که در طویله و با علوفه خشک تغذیه می‌شوند، خوشمزه نیست.
گرچه تغذیه گاوها با توت‌فرنگی ممکن است ول‌خرجی به نظر برسد، اما کشاورزان همیشه مقداری محصول نامرغوب و نامناسب برای بسته‌بندی‌های شیک دارند که قیمت پایین‌تر ولی عطر و طعم خوبی دارد. در پژوهشی که در سال ۲۰۰۷ در رابطه با زمینه‌های اقتصادی تغذیه دام از دورریز باغ‌های میوه انجام شد، مشخص شد که تغذیه دام با میوه‌های نامناسب برای فروش در بازار میوه، از نظر اقتصادی موجه است. متأسفانه اقتصاد‌دان‌هایی که این موضوع را بررسی کردند، موضوع طعم شیر گاوهای تغذیه شده با توت‌فرنگی را نادیده گرفتند. شاید دلیل این سهل‌انگاری این حقیقت بوده باشد که عطر میوه‌ها تأثیری طولانی‌مدت بر طعم شیر ندارد. در پژوهش سال ۲۰۰۸ دانشگاه کپنهاگ مشخص شد که عطر میوه‌ها (به جز مرکبات) تنها برای چند ساعت طعم شیر را تحت تأثیر قرار می‌دهد.
با این وجود چنین امکانی به شیوه‌ای دیگر مورد بررسی قرار گرفته و البته دسته‌آخر مشخص شده که نتیجه چندان دلچسبی ندارد. آزمایشگاه تحقیقات لبنی استرالیا در سال ۱۹۸۹ به قصد افزایش میزان چربی شیر دست به آزمایشی زد که نتیجه‌ای غیرقابل انتظار داشت. آنها به گاوها دانه آفتابگردان و جو دو سر می‌دادند، به این امید که شیر پرچرب تهیه کنند، اما در عمل متوجه شدند به جای چربی، شیر (و نیز گوشت) گاوها طعم و عطر تمشک گرفته است، زیرا جو دو سر باعث تحریک باکتری‌ها در معده گاوها می‌شد و باکتری‌ها روغن آفتابگردان را به ماده‌ای با نام گاما-دودک-سیس-۶انولاکتون تبدیل می‌کردند که باعث می‌شد شیر و گوشت گاوها بوی نه چندان خوش‌آیند تمشک (شبیه بوی شربت سرماخوردگی کودکان) بگیرد.